پرونده ویژه انتخابات ریاست جمهوری؛
در حالی که شیوه های سنتی تبلیغات همچون چاپ بنر و پوستر و البته سخنرانی و مناظره همچنان روشهای غالب تبلیغاتی در انتخابات ایران هستند، کشورهای دیگر از قابلیتهای فراوان اینترنت و شبکه های اجتماعی، مشاوره و نظرسنجی برای جلب آرای مردم بهره می برند.
به گزارش چی 24 به نقل از ایمنا:به گزارش ایمنا، بعد از اینکه شورای نگهبان نهایتاً شش نفر را از میان بیش از ۱۶۳۰ داوطلب نامزدی انتخابات برگزید، حال با عبور از مرحله گزینش توسط شورای نگهبان، این افراد اجازه دارند تبلیغات انتخاباتی خود را آغاز کنند و تا ۲۴ ساعت قبل از زمان رای گیری ادامه دهند. این مسأله بحثهای گوناگونی پیرامون چگونگی تبلیغات کاندیداها، میزان هزینه های آنها و در نهایت کارایی و اثر بخشی این تبلیغات ایجاد کرده است. به همین مناسبت نگاهی می کنیم به تجارب برخی دیگر از کشورها تا ببینیم شیوه های تبلیغاتی آنها برای انتخابات ریاست جمهوری چه تفاوتها و شباهتهایی با ایران دارد.
در ایالات متحده آمریکا پس از اینکه نامزدهای اصلی انتخابات مشخص شدند تبلیغات برای نامزدهای اصلی آغاز میشود. قوانین انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا کمتر محدودیتی را برای تبلیغات نامزدها قائل شده و دست آنها را برای تبلیغات تقریباً با هر ابزاری باز گذاشته است. روشهای تبلیغاتی در طول تاریخ آمریکا دچار تحولات گستردهای شده است و اکنون ابزارهای متنوعی در اختیار نامزدهای ریاستجمهوری در آمریکاست تا از آنها برای جلب اعتماد و کسب آرای مردم استفاده کنند. مطبوعات، اینترنت و شبکههای اجتماعی، پیامک و تماس صوتی، دیدارهای رودررو، پخش اعلامیه و بروشور و ... از جمله این روشها هستند.
در مجموع در انتخابات آمریکا سه نوع تبلیغات انجام میشود. در روش اول که تبلیغ در میان توده مردم است، کاندید مورد نظر دخالت مستقیمی ندارد. در این روش، برخی افراد داوطلب و چند نفر از کارکنان ستاد تبلیغاتی تلاش میکنند به میان جوامع محلّی بروند و برای کاندیدهای خود تبلیغ کنند.
تبلیغ نوع دوم، سخنرانیهای کاندید مذکور و ملاقاتهای وی با شخصیتهای معروف را در بر میگیرد. در این روش همچنین کاندید مورد نظر سعی میکند با سفر به نقاط مختلف دیدگاهها و برنامههایش را مشخص کند.
تبلیغات نوع سوم، تبلیغات رادیویی و تلویزیونی را شامل میشود.این نوع تبلیغ معمولاّ پرهزینهترین نوع تبلیغات هستند. با توجه به خصوصی بودن رسانههای گروهی در آمریکا و هزینههای سرسامآور تبلیغات، نامزدی میتواند در مبارزات انتخاباتی به پیروزی دست یابد که از پشتوانه مالی تقریباً نامحدودی برخوردار باشد و حامیانش بتوانند میلیونها دلار در این راه هزینه نمایند. از این رو جمهوریخواهان، با توجه به حامیان ثروتمند خود، همواره بیشتر از دمکراتها در انتخابات پول خرج میکنند.
قانون مبارزات انتخاباتي ايالات متحده آمريكا به افراد حقيقي اجازه ميدهد تا سقف 2000 دلار در هر انتخابات و به نفع يك كانديدا كمك مالي اعطا كنند، همچنين افراد اجازه ندارند بيش از 25 هزار دلار به حزب دموكرات و جمهوريخواه كمك كنند. در ضمن قانون انتخابات آمريكا، پرداخت كمكهاي مالي از جانب كشورهاي خارجي را ممنوع كرده است.
در کشور فرانسه نیز تجمعات انتخاباتی یکی از مهمترین راههای تبلیغی نامزدهای ریاست جمهوری است. ماده 1 قانون سال 1881، امکان برگزاری تجمعات مذکور را حتی بدون اعلان قبلی مجاز دانسته و البته بر اساس ماده 6 برگزاری این نوع تجمعات پس از یازده شب مجاز نیست. اجازه برگزاری این نوع تجمعات در معابر عمومی و ملاعام فرصتی برای نامزدها فراهم می کند تا بهتر اهداف و برنامههای خود را معرفی کنند. اجرای برنامههای نمایشی نیز چنانچه با هدف بیان توانمندیهای نامزد باشد، در این کشور مجاز است.
هر يك از نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري موظفند از فعاليتهاي انتخاباتي خود گزارش مالي تهيه كنند كه البته مجموعه هزينههاي آن نبايد از سقف مجاز هزينهها در هر دوره تجاوز كند. سقف هزينه انتخاباتي دوره اول، برابر با 8/13 ميليون يورو براي هر نامزد و براي نامزدهايي كه به دور دوم راه مييابند، 3/18 ميليون يورو است. اشخاص حقيقي نميتوانند باعنوان هديه (وام بلاعوض) با پيش پرداخت قابل عودت (قرض) بالاتر از سقف 4600 يورو به نامزدها بدهند.
در انگلستان به لحاظ محتوا رقابت های انتخاباتی بر موضوعات مختلفی تکیه دارند که بعضا منسجم و از پیش تعیین شده است و البته گاهی نیز مبهم و اتفاقی اند. استفاده از مشاوره رقابتهای انتخاباتی، تکنیک های سمعی و بصری، کنفرانس ها ی مطبوعاتی، نظر سنجیهای خصوصی، گردهماییها و برنامه های کامپیوتری تکنیکهای نو و تازهای هستند که بکار گیری آنها رقابتهای انتخاباتی انگلیس را آگاهانه تر از قبل ساخته است. در این کشور با وجود تصویب قانون 1883 مبنی بر اینکه غیر از نماینده قانونی داوطلب نمایندگی، کس دیگری حق ندارد هزینه های رقابت های انتخاباتی را به عهده بگیرد؛ اما موانع جدی بر سر راه تحقق این قانون وجود دارد.
بدین ترتیب به نظر می رسد در حالی که کشورهای فوق نیز در روشهایی مانند چاپ پوستر و بنر، سفرهای تبلیغاتی و مناظره های تلویزیونی با ایران مشابه هستند، میزان استفاده آنها از امکانات حزبی، رسانه های نوین ارتباطی و تکنیکهای تخصصی جلب آرا همچون مشاوره و نظر سنجی بیشتر از نامزدهای ایرانی است و از این لحاظ با کشور ما تفاوت دارند. /122//10/08179/
منابع:
شجاع احمدوند، فردوس صابرماهانی. (زمستان1394). «درآمدی مقایسه ای بر منابع مالی تبلیغات انتخاباتی (مطالعه نظام های انتخاباتی ایران، فرانسه، روسیه و امریکا)». پژوهش حقوق عمومی سال هفدهم شماره 49
بزرگمهري مجيد. (زمستان 1386). «بررسي تطبيقي تبليغات در نظام انتخاباتي رياست جمهوري ايران و فرانسه». فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 4.